Czym jest projekt Znane/nieznane: Sztukmistrzynie?

„Sztukmistrzynie” to trzytomowa opowieść kamishibai o niezwykłych polskich artystkach. Każdej z nich poświęcamy jeden tom opowieści. To postaci, o których dzieci wiedzą niewiele, a najpewniej nie słyszały o nich wcale. Chcemy to zmienić i przybliżyć młodym czytelnikom nadzwyczajne sylwetki kobiet, które mogą inspirować, stanowić wzór, jak również motywację do własnych poszukiwań, odkrywania swoich możliwości i kreatywności. A w końcu – poznawania świata, sztuki i ludzi.

Wzory

Wszystkie wybrane przez nas bohaterki to Polki. Zależy nam na kształtowaniu poczucia tożsamości narodowej wśród najmłodszych, poprzez opowiadanie o niezwykłych rodakach, którzy faktycznie spełniali się na różnych polach, dokonywali rzeczy zdumiewających i wartych podziwu. Do tej pory w innych naszych bajkach kamishibai opowiadaliśmy o naukowcach, wynalazcach i podróżnikach (zob. Znani/Nieznani). W stulecie rocznicy uzyskania przez Polki praw wyborczych zwracamy uwagę na kobiety, które poświęciły się sztuce i literaturze, a w swoim życiu doświadczyły i dokonały rzeczy rzecz jasna niecodziennych. Mamy nadzieję, że wybrane przez nas artystki staną się pretekstem do rozmowy o sztuce, ale również o Polsce i świecie – dawniej i całkiem współcześnie.

W ramach cyklu Sztukmistrzynie powstały

bajka o Marii Anto:
„Pracownia snów”
tekst: Maria Szczycińska i Ula Ziober
ilustracje: Marta Taraszkiewicz

bajka o Hajocie:
„Wulkan, pióro i wachlarz”
tekst: Maria Ratajczak i Ula Ziober
ilustracje: Maria Skoczyńska i Ula Ziober

broszura edukacyjna:
teksty: Maria Szczycińska, Maria Ratajczak
projekt graficzny i korekta: Ula Ziober

bajka o Franciszce Themerson:
„Nie potrzeba słów”
tekst: Maria Szczycińska i Ula Ziober
ilustracje: Weronika Żurowska

Kim są wybrane przez nas artystki?

Maria Anto

Malarka, z powodzeniem funkcjonowała w zdominowanej przez mężczyzn rzeczywistości artystycznej PRL-u. Nade wszystko wypracowała własny, indywidualny język sztuki, który konsekwentnie stosowała, odchodząc od zasad realistycznego obrazowania. Jej surrealistyczne obrazy, przepełnione tajemniczością, w których splatają się sny, wspomnienia i fantastyka, były próbą mierzenia się z trudami życia i traumatycznymi wspomnieniami wojennymi. Jej twórczość i biografia są świetnym pretekstem do rozmowy z dziećmi choćby tym, że każdy z nas posiada wyjątkową wrażliwość, inaczej widzi świat i komunikuje emocje. Często doświadczamy w życiu rzeczy trudnych, ale ważne jest byśmy szukali drogi, by wyrazić siebie, spełnić się, odnaleźć swój własny język.

Hajota

Pisarka, emancypantka. Wraz z mężem wyjechała do Afryki na wyspę Fernando Po, gdzie prowadzili plantację kakao. Przede wszystkim jednak poświęcili się badaniom nad plemieniem Bubi oraz wyprawom do wielu krajów afrykańskich. Na bazie obserwacji i przeżyć z tego okresu życia Hajota napisała później cykl opowiadań „Z dalekich lądów”. Jej twórczość i doświadczenia mogą stać się punktem wyjścia do rozmowy o Afryce epoki kolonializmu i niewolnictwa. Nasza bohaterka była także aktywną emancypantką, więc opowieść o niej niesie ze sobą przesłanie o niezbywalnej godności i należnym szacunku dla każdego człowieka oraz o uniwersalnej potrzebie wolności i równości.

Franciszka Themerson

Ilustratorka, rysowniczka, realizatorka filmowa, scenografka, malarka. Dużą część swojej twórczości poświęciła dzieciom (ilustracje, animacje, projekty zabawek). Mimo trudnych doświadczeń życiowych nigdy nie opuszczało jej poczucie humoru. Jej twórczość pokazuje, że sztuka może być sposobem na życie i szczęście. Kreatywność, ciągłe poszukiwanie nowych środków ekspresji, odkrywanie tego, co w świecie ważne, inspirujące, pobudzające umysł i wyobraźnię to droga, która może stać się receptą na spełnienie w życiu i w miłości – jak dowodzi twórcze małżeństwo Themersonów. Historia Franciszki to jednocześnie opowieść o malarstwie, teatrze, filmie oraz o tym, że warto tworzyć po to, by nasze życie mogło stać się ciekawsze, pełniejsze i szczęśliwsze.

A dodatkowo…

Broszura edukacyjna

Do powyższych opowieści powstała broszura edukacyjna. Na kolejnych stronach opowiadamy o idei projektu, Teatrze Ilustracji Kamishibai, przybliżamy sylwetki trzech artystek, jak również wskazujemy źródła dzięki, którym można poszerzyć wiedzę i kontekst. Dodatkowo, do każdej z opisywanych postaci, proponujemy zestaw tematów i warsztatów jakie można podjąć w pracy z dziećmi. Ku inspiracji.

Konkurs dla bibliotek

Ogłosiliśmy konkurs dla bibliotek z całej Polski, w ramach którego można było zdobyć zestawy projektowe. Na taki zestaw składały się:

• trzy bajki kamishibai
• skrzynka butai
• broszura edukacyjna

Wystarczyło się do nas zgłosić i opowiedzieć o planach na wykorzystanie opracowanych przez nas historii. W ten sposób rozdaliśmy 15 zestawów. A jeśli ktoś chce do nich zajrzeć, to niech odwiedzi jedno z poniższych miejsch.

Biblioteka Publiczna Gminy Kobyla Góra

Gminna Biblioteka Publiczna w Kraszewicach

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Nowym Sączu

Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie

Biblioteka Domu Bajek w Poznaniu

Biblioteka Publiczna im. Marii Konopnickiej w Suwałkach

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. J. Lompy w Katowicach Filia w Pszczynie

Biblioteka szkolna Szkoły Podstawowej nr 3 im. Adama Mickiewicza w Obornikach

czytelnia Stowarzyszenia Origo

Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Oborniki

Szkoła Podstawowa im. Lotników Polskich w Mirosławcu

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Ostródzie

Biblioteka Szkoły Podstawowej w Paszynie

polska parafia w Southend-On-Sea (UK)

Projekt Znane/nieznane: Sztukmistrzynie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury